تمام این شعرهای تکراری ،
برای این است که قلب تو بلرزد و
نلرزید .
تمام این نجوای نت ها ، تمام آهنگ واژه ها،
برای این است که ....
و تو هیچ .
مبارزترین جنگنده تاریخ
نام می‌نهم خویش را ،
که می‌جنگم برای هیچ .
که زندگی من در این جنگ نابرابر ، معنا می یابد .
تا بدانم که هنوز ، زنده ام ،
جهان من ، جهان آبی درخشان نیست .
جهان من ،
تالاب های به ِگل نشسته ، کویرهای خاموش ، جنگلهای سوخته .
و تنها جنگنده جهان ، که هنوز امید دارد
به تو .
رهایت نکردم ،
رهایت نکرده بودم ، .هیچگاه ،
دمی که بدرودم گفتی ،
چون جوانه ای ، که امیدی به روییدنش نیست ،
کاشتمت در قلبم ،
سرپناه دادمش با روح ،
نوازشش با اشک ،
آفتابش ، گرمای قلبم.
امید دادمش به شکفتن ، به ریشه دار شدنش.
رهایت نکردم. ساقه شکسته !
که جان من بودی و امید من .
اکنون آرام گرفته ام ،
در پناه تو ،
گلستان وجودم ،
از آن توست .
اوایل مادر به اصرار ما می‌رفت . زن جوانی که هر روز می‌آمد دم در خانه ،مربی نهضت سواد آموزی بود ، بر حرفش پافشاری میکرد و هر جور شده میخواست مادر را راضی کند تا بیاید سرکلاس . میخواست آمار کلاسش بالا برود و یا شاید هم شیفته این بود که ببیند آدمهایی به سن و سال مادر چگونه می‌توانند آموزش ببینند.
دفعات اول ، مادر زیر بار نرفته بود . دعوتش کرد به داخل خانه ، دختر اما نیامد ، داخل حیاط ماند ، زیر داربست انگور نشست و برای مادر حرف زد . در مسجد روبروی خانه ، کلاس تشکیل داده بود ، به ازای هر بزرگسالی که در کلاس شرکت میکرد به او حقوق داده میشد ، از مادر میخواست فقط بیاید و بنشیند سر کلاس ، اگر خوشش آمد یاد بگیرد و اگر دید نمی‌تواند، دیگر نیاید. مادر می‌گفت که دیگر از او گذشته است و حال و حوصله اش را ندارد . دختر اما هر روز می آمد و بر آمدن مادر پافشاری میکرد . ما نیز مادر را تشویق میکردیم تا برود تا شاید روحیه اش تغییر کند . بدون اینکه به پدر حرفی بزنیم ، یک روز مادر را راهی کردیم . می‌دانستیم که پدر همیشه ساز مخالف میزد و مادر را از رفتن منصرف میکرد ، پدر با هر تغییری مخالفت میکرد و مادر همیشه تسلیم خواست پدر میشد . اینبار اما انگار ، دلش میخواست یکبار هم شده ، تجربه جدیدی کسب کند ، بدون رضایت پدر.
......
در روستای کودکی های مادر ، تنها یک مکتب خانه برای پسران بوده ، دختران نیازی به یادگیری نداشتند. مادر از کودکی قالی بافی یاد می‌گیرد و مهارت زیادی دارد ، اعداد را تا اندازه ای میشناسد و حساب و کتاب را تا جایی یاد گرفته است ،الفبا را اما اصلا نمی‌شناسد .
مادر که از اولین جلسه کلاس برمیگردد، چشمان بی فروغش ، روشن تر شده است ، لبخندی روی چهره شکسته اش نشسته است، همان چهره پر درد بعد از دست دادن برادر و پسر جوانش . دفترش را بیرون می‌آورد و با افتخار نشانمان میدهد . اولین حرفی که یاد گرفته است ،آ ، را نوشته و خوشحال است.
مانند کودکی که از اولین روز مدرسه اش برگشته است ، مدام حرف میزند و کتابش را ورق میزند. شوری در وجودش ، می‌جوشد و زبانه می‌کشد. سالها تلاش کردیم تا به او خواندن و نوشتن را آموزش دهیم ، اما انگار برای یک مادر سخت است از کودکانش ، خواندن و نوشتن بیاموزد.
حالا مادر به نهضت سواد آموزی میرود ، چند حرف یاد گرفته است ، چند کلمه می‌نویسد ، هر روز منتظر عصر است تا برود سر کلاس . شادی بی امانی در درونش است ، انگار جادوی کلمات را کشف کرده است ،دیواری که سالهای سال دور خودش کشیده است در حال خراب کردن است ، انگار در پس آن سوگواری‌های طولانی ، اکنون زنی دوباره متولد میشود تا با آموختن ، زندگی را از نو تجربه کند .
نیمه شبی در تابستان ، مادربزرگ بعد از سالها بیماری، از دنیا می رود . مادر سراسیمه ، نیمه شب به راه می‌افتد ، به خانه که باز می گردد ، پیرتر و فرتوت تر شده ، عطش آموختن دوباره در وجودش خاموش میشود ، تشویقش میکنیم تا دوباره به کلاسش برگردد ، عقب مانده است و دیگر توان تلاش کردن ندارد ، مرگ ، دوباره مادر را در مبارزه ای نابرابر شکست داده است و در ازای مرگ عزیزانش ، شور زندگی را از او دزدیده.
مربی ، دوباره برمیگردد تا مادر را راضی کند ، مادر ، اینبار ، دیگر نمی‌رود تا با او حرف بزند ، ما را میفرستد تا برایش شرایط مادر را توضیح دهیم . مربی بر میگردد ، در حالیکه بسیار از پیشرفت مادر در این سن و سال راضی و شگفت زده بوده ، دیگر میداند که مادر به کلاس بر نخواهد گشت .
شب ، مادر کتاب و دفترش را می گذارد داخل صندوقچه ، جایی که لباسهای پسرش، داخلش هست و روسری مادرش .
سوگواری دیگری فرا رسیده ، زندگی سراسیمه و پریشان ، گم میشود و غبار مرگ ، خانه را می گیرد
ای گنجینه پنهانم !
در اعماق اقیانوسهای نیلگون ،
چه بسیار ، در جستجوی تو ،
ناامید و سرگردان ،
بازگشته اند.
روح خویش را ، بخشیده ام
تا به دست آورمت،
جسم خویش را ، فرسوده .
تا در هوای تو ، نفس کشم ،
ریشه از هر خاکی، برکنده،
بر بال هر نسیم، آویخته ،
آواره زمان ، گشته،
اکنون در اعماق اقیانوس
دفن می‌شوم
با
گنجینه ام .
اگر گنجشکی تازه بالی
در شعر کوچک من لانه کن ..
اگر آفتابی تازه زادی و راه را نمی شناسی
در آسمان خانه ی من پرسه زن ..
اگر توفانی و دریاهایت کوچک اند
در بستر من شعله ور شو ..
ای بادپا که دسته کلید دریاها در دست توست
صندوق قدیمی را باز کن
و نقشه ملاحان گمشده را به من ده،
ببین چگونه مرواریدها تکثیر می شوند
بر آتش مژگان من ...
#شمس_لنگرودی
پسران نداشته ام را به جنگ نفرستاده ام ،
تا حس کنم ضربان قلب مادران را ،
همان که دنیا را پر میکند به گاهی ،
بیدار باش های شبانه بر سر فرزند ، انتظار آمدنش را ، اما
بسیار میدانم ،
هجوم سیل اشک بر دیده را ،
اما خوب میدانم در فراق ،
وای بر مادران ، وای بر مادران ،
که سفید پوش فرزند را ، در برگرفته ، وداع میکنند هر دم ،
فرزند ، فرزند ، فرزند ،
قلب مادرتان ، چگونه تاب بیاورد آخر ؟
در عزای شما !
و سپیده دمان ،
چه دردیست برای مادران ،
رعشه در دست ، ضربان بی امان بر قلب ،
گرمای هجوم آورده بر سر ،
مرگ در پیش رو .
چه بسیار می‌میرند مادران ، در عزای فرزندان.
چه بسیار می‌میرند مادران ، در سپیده دم ،
چه بسیار ، چه بسیار .
سپیده دمان ، اگر نمی آمد ،
و آفتاب ، روی بر می‌گرفت از این سرزمین ،
آیا مرگ نیز هم ؟
پس این فرشتگان پیر شده
جز جاسوسی ما
به چه کار بد دیگری مشغولند
که فریاد ما به گوش کسی نمی‌رسد
👤شمس لنگرودی
جهان بی تو ،
دنیای ویرانی‌ها ست .
جهان ، بی عشق تو ،
منزلگاه زائران سرگردان و غریبی است
پای در راه ، آواره ، در جستجوی قبله گاه ناپیدای خویش .
تا تو باشی ،
دل خوشی هست ،
دریا ، آسمان ، آفتاب ، می‌درخشند ،
زندگی هست ،
شب بو هست ،
مسافر توان راه دارد و
راه ، توان مسافر را .
بمان برای جهان .
کلمات ، جادوی مقدس زندگی ،
این حروف کوچک و فروتن ،
خالق معجزه ی عظیم .
کلمات ، کاشفان ساده ،
گاه لبخند و شعف ،
گاه سایه اندوه ،
گاه طوفانی ناخواسته در عصر بهار ،
گاه خنکای نسیمی در جهنم تابستان ،
تصویری از شکوفه های مقدس گیلاسی در آخر اسفند
که معصومانه ، از سرمای فروردین ماه
می خشکند.
همین کلمات ، این صفوف به هم پیوسته ی جاری ،
دریغ مدار از ما ،
کلمات ات را .
